بازی وارسازی
آخرین باری را به یاد بیاورید که غرق یک بازی شده، گذشت زمان را احساس نمی‌کردید و از اتفاقات محیط اطراف غافل شده بودید، احساستان چقدر متفاوت از زمانی بود که در دوران مدرسه و در سر کلاس، پرواز یک پشه می‌توانست حواستان را چنان پرت کند که از درس آن روز هیچ چیز متوجه نشوید! هدف نهایی بازی وارسازی در آموزش، ایجاد احساسی مشابه اولی در فعالیت هایی مشابه دومی است و یا به زبان تخصصی تر استفاده از خصوصیت ها و تفکرهای بازیگونه در زمینه هایی که ماهیت بازی ندارند(مانند آموزش). با این حال بازی وار سازی به معنای تبدیل تمام ابعاد آموزش به بازی نیست، بلکه در واقع، جعبه ابزار قدرتمندی است برای ایجاد جذابیت در آموزش و غلبه بر چالش ها. مهمترین مزایای بازی وارسازی عبارتند از:
· افزایش بهره وری آموزش
· افزایش رضایت از آموزش
· ایجاد حس وفاداری
· ایجاد رابطه ی عمیق با کاربران
شاید برای همین مزایا است که یکبار، اریک اسمیت زمانی که رئیس هیات مدیره گوگل بود، گفت:« در آینده آنلاین، همه چیز مشابه یک بازی چندکاربره خواهد شد.»
با این همه به یاد داشته باشید که یک بازی وار سازی آموزشی موفق، نیازمند دو مهارت اساسی است: درک درست از طراحی بازی و درک درست از فنون آموزش.
تمرین های تعاملی
با تحول آموزش و به خصوص با گسترش استفاده از فناوری در امر آموزش، امروزه دیگر نمی توان انتظار داشت که فراگیران تنها پشت میز بنشینند و از سخنرانی مدرس یادداشت برداری کنند. فرآیند آموزش باید جذاب و مطابق نیازهای روز باشد. تمرین های تعاملی یکی از بهترین راهکارهایی است که برای این موضوع ارائه شده است. با استفاده از این تمرینات و درگیر کردن فراگیر در امر آموزش، نه تنها میزان فراگیری فرد افزایش یافته و ماندگاری محتوای آموخته شده بیشتر می شود، بلکه مهارت های حل مسئله و تفکر انتقادی نیز در فراگیران بهبود می یابد. با این همه، باید توجه داشت که همه ی این مزیت ها تنها در صورتی در دسترس خواهد بود که عناصر تعاملی با توجه به محتوا و نوع فراگیران به درستی انتخاب شود و تمرین ها دارای حداقلی از جذابیت باشند.
به عنوان نمونه در دروس دبیرستان،مسلما محتوای تعاملی ارائه شده برای درسی مانند فیزیک باید بسیار متفاوت از محتوای تعاملی طراحی شده برای درسی مانند ادبیات باشد و به همین منوال یک تمرین تعاملی جذاب برای نوجوانان به احتمال فراوان جذابیت چندانی برای فراگیران بزرگسال نخواهد داشت.
از طرف دیگر استفاده از عناصر تعاملی و خلق جذابیت هم به همین شکل وابسته به محتوا و هدف آموزش است. یک آموزش تعاملی موثر در مثلا زبان آموزی بدون شک نیازمند رابطه ی دوطرفه ی صوتی قوی و جذاب است اما برای یادگیری مهارتی نظیر نقاشی ارتباط دو سویه ی صوتی امری الزامی نیست.
هوش مصنوعی
وقتی صحبت از هوش مصنوعی در آموزش می شود، نخستین تصویری که در ذهن مخاطبان شکل می گیرد ربات های انسان نمایی در نقش معلم است! با وجود اینکه این تصویر همچنان متعلق به فیلم های علمی تخیلی است و احتمالا حداقل تا چند دهه ی آینده هم تنها به همان جا تعلق خواهد داشت، اما هوش مصنوعی، همین امروز هم نقشی فراوان و حیاتی در آموزش و به خصوص آموزش الکترونیک بازی می کند، تا آنجا که می توان ادعا کرد که یک آموزش مجازی موفق، وابسته به استفاده ی درست از هوش مصنوعی است. مزایای استفاده از هوش مصنوعی در آموزش چنان گسترده و فراگیر است که حتی بیان تیتروار همه ی آنها در اینجا ممکن نیست(برای آشنایی بیشتر با هوش مصنوعی و نقش آن در آموزش به مقالات این بخش مراجعه کنید) به همین علت به ذکر برخی از این مزیت ها اکتفا می کنیم:
· سازگاری با نیازهای فراگیرنده
· خودکار کردن سنجش
· تشخیص نقاط ضعف و قوت فراگیرنده
· ارائه ی بازخوردهای مفید به مدرسان
· ساده سازی یافتن اطلاعات و تعامل با آن
· تغییر و بهبود روش پشتیبانی از فراگیر
· کاستن تردید ها در خصوص آموزش مجازی
· امکان ارائه ی آموزش به زبان های مادری فراگیرندگان
· بهبود دسترسی برای افراد دارای معلولیت
· شخصی سازی یادگیری
· ارائه ی حمایت های شخصی شده برای فراگیران
واقعیت افزوده و مجازی
واقعیت افزوده یا AR (Augmented Reality) و واقعیت مجازی یا VR (Virtual Reality) دو مفهوم نزدیک به هم هستند که درک ما را از جهان و واقعیت تغییر داده اند. با وجود نزدیکی این دو مفهوم به یکدیگر، نباید آنها را با هم اشتباه گرفت. ترکیب همزمان دنیای واقعی و تصاویر مجازی مفهوم واقعیت افزوده یا AR را شکل می دهد. از طرف دیگر واقعیت مجازی یا VR به ایجاد یک محیط مجازی در برابر کاربر و ایجاد امکان تعامل کاربر و محیط براساس حرکت سر و بدن او گفته می شود.
هم واقعیت افزوده و هم واقعیت مجازی مبتنی بر استفاده از تصاویر تولید شده توسط رایانه هستند. اما باید دقت کرد که برخلاف واقعیت مجازی که تمام عناصر درک شده توسط کاربر به وسیله ی رایانه ایجاد شده اند، در واقعیت افزوده بخشی از اطلاعات ارائه شده به کاربر در دنیای واقعی وجود دارند و بخشی توسط رایانه تولید می شوند.
نکته ی مهم در استفاده از این دو فناوری، توجه به این ویژگی است که استفاده از فناوری واقعیت مجازی نیازمند استفاده از گجت ها و ابزارهای خاص مانند هدست های واقعیت مجازی است. اما در مقابل می توان با به کارگیری ابزارهای ساده تری مانند اپلیکیشن ها و نرم افزارها از واقعیت افزوده بهره برد.
در نسل های قبلی فناوری واقعیت مجازی، مشاهده ی محتوا از طریق قرار گرفتن یک تلفن هوشمند در برابر هدست صورت می گرفت. اما در نسل های جدید تر، واقعیت مجازی توسط رایانه ها تولید شده و به واسطه ی هدست به نمایش در می آید.
به طور معمول واقعیت های افزوده ی استفاده شده در اپلیکیشن ها یا مبتنی بر مکان هستند یا مبتنی بر بدن و یا مبتنی بر الگو می باشند.