در چند سال اخیر گیمیفیکیشن کم‌کم به عضو جدایی‌ناپذیر آموزش تبدیل شده است. هدف ما در این مقاله بررسی چگونگی تاثیر عملکردها و اجزای گیمیفیکیشن بر آموزش و چگونگی وارد کردن آن به سیستم آموزشی است.
مفهوم گیمیفیکیشن
به طور خلاصه، گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی استراتژی است که در آن از فعالیت‌ها و جوایز مختلفی استفاده می‌شود تا تعامل فراگیر با سیستم آموزشی را افزایش دهد.
هنگامی که از این تکنیک برای جذب فراگیر استفاده شود سبب افزایش انگیزه و تعامل او نیز می‌شود. چند مثال از گیمیفیکیشن:
- استفاده از بازی‌های آموزشی برای فراگیری مهارت‌های آکادمیک
- فراگیران برای انجام تکالیفی که به آنها محول شده، امتیاز دریافت می‌کنند.
- فراگیران با هم‌دوره‌ای‌های خود برای رسیدن به هدف‌شان رقابت می‌کنند.
تاثیرات گیمیفیکیشن در آموزش عالی:
- افزایش انگیزه‌ی فراگیر: از جمله تکنیک‌های افزایش انگیزه راه‌اندازی چالش‌های مختلف و تعیین جایزه برای آنهاست.
- تعاملات بیشتر فراگیران: آموزشی که بر اساس بازی‌وارسازی باشد محتوای آموزشی را برای فراگیر جذاب‌تر می‌کند.
- به طور کلی تجربه‌ی یادگیری را غنی‌تر می‌کند: استفاده از المان‌های بازی‌وارسازی به غلبه بر چالش‌های کلاس درس کمک می‌کند. با استفاده از سیستم ارزش‌یابی جدید و تعیین جایزه و امتیاز، سیستم آموزش سنتی را به کلی تغییر می‌دهد.
- بازه‌ی زمانی توجه را افزایش می‌دهد: بازی‌وارسازی جذاب موضوع درسی سبب می‌شود تا فراگیران سر کلاس توجه بیشتری به موضوع ارائه شده نشان دهند.
روش‌هایی که موسسات آموزشی می‌توانند برای استفاده از گیمیفیکیشن انجام دهند
لازمه‌ی تسلط بر تکنیک‌های بازی‌وارسازی، برنامه‌ریزی دقیق و بازآفرینی مِتُدهای آموزشی موجود است. این استراتژی هنگامی جواب می‌دهد که کل دوره‌های تحصیلی آموزشگاه یا موسسه را در برگیرد. روش‌های زیر راهنمایی هستند برای موسسات آموزش عالی که خواهان استفاده از این استراتژی هستند:
- اجرای گیمیفیکیشن در نمره‌دهی:
قطعا سیستم نمره‌دهی سنتی روشی موثر در ارزش‌یابی و عاملی مهم در تجربه‌ی یادگیری است. با افزایش و سرعت بخشیدن به فرآیند ارزش‌یابی و جمع نمرات و امتیازات، اساتید می‌توانند نتیجه‌ی دوره‌ی آموزش خود را دگرگون کنند.
هدف در این بخش از بازی‌وارسازی جایگزین کردن نمرات با عامل جذاب «سیستم امتیازدهی» است که در آن نمرات فراگیران بر اساس امتیازات ترم تحصیلی‌شان برآورد می‌شود. با این کار فراگیران می‌توانند، همانند بازی، به درجات مختلفی در دوره‌ی تحصیلی دست پیدا کنند.
- سیستم جایزه بر اساس امتیازات:
تشویق یکی از عوامل قوی انگیزه‌دهی چه در کودکان و چه در بزرگسالان است. مثل بازی‌های ویدئویی، فراگیران هنگام کسب امتیاز انگیزه پیدا می‌کنند و احساس می‌کنند نتیجه‌ی زحماتشان را دیده‌اند. شما هم می‌توانید بر اساس فعالیت‌های کلاس‌تان سیستم امتیازدهی تعریف کنید و برای کارهای مختلف امتیاز در نظر بگیرید؛ فعالیت‌هایی مثل به موقع انجام دادن تکالیف، مشارکت در کلاس، و یا هر فعالیت دیگری که خودتان صلاح می‌دانید. سیستم امتیازدهی که تعریف می‌کنید باید متناسب با سبک کلاس شما باشد و به فراگیران کمک کند تا پیشرفت خود را دنبال کنند.
این سیستم امتیازدهی حتی می‌تواند بر نمراتی که می‌دهید تاثیرگذار باشند. مثلا اگر فراگیران میزان معینی امتیاز کسب کنند، می‌توانید یا نمرات نهایی‌شان را بالا ببرید یا پایین‌ترین نمره‌ای را که گرفته‌اند، نادیده بگیرید. این کار جدا از اینکه به فراگیران انگیزه می‌دهد، سبب می‌شود که احساس کنند ثمره‌ی تلاش‌شان را دیده‌اند و از زمان کلاس درس بیشتر لذت ببرند.
- ماموریت‌ها را افزایش دهید:
یکی از راه‌های زیرکانه‌ای که اساتید می‌توانند با آن گیمیفیکیشن را وارد دوره‌های تدریس کنند این است که برای هر هفته از ترم تحصیلی ماموریتی تعیین کرده که با انجام آن فراگیران می‌توانند برای دستاوردهایی که کسب می‌کنند به جای نمره، مدال دریافت کنند.
مثلا فراگیران می‌توانند در گروه درسی خود برای ارائه‌ی مطلب و یا خلاصه‌گویی قسمتی از درس به زبان ساده مدال دریافت کنند.
- فضای کلاس را رقابتی کنید:
خلاق بودن و توجه به علاقه‌ی فراگیران نقش موثری در یک گیمیفیکیشن موفق دارد. مطمئن شوید که در طول کلاس فراگیران امتیاز کسب کنند، سطح خود را ارتقاء دهند و با یکدیگر در رقابت باشند تا کلاس محیط پویا و سالمی داشته باشد.
- تشویق به کار گروهی کنید:
بازی‌وارسازی باید به نحوی در کلاس پیاده‌سازی شود که روحیه‌ی کار گروهی را تقویت کرده و فراگیران را تشویق به همکاری با یکدیگر کند. وقتی فراگیران با یکدیگر یاد بگیرند، بازی کنند و تعامل داشته باشند سبب می‌شود تا محیط آموزشی ایده‌آلی ایجاد شود که نشان‌دهنده‌ی ارزش کار گروهی است.
وقتی فراگیران به صورت گروهی کار می‌کنند می‌توانید ترتیبی دهید تا جایزه‌ها و امتیازات‌شان بین همه تقسیم شود. در این موقعیت فراگیران خیلی سخت تلاش می‌کنند تا به تیم‌شان کمک کنند و هم‌تیمی‌هایشان را برنده کنند.
نتیجه‌گیری
تاثیر مثبت گیمیفیکیشن بر روند یادگیری، اصلی ثابت‌شده است. بازی‌ها اِلمان‌هایی دارند که می‌توانند ابزار قدرتمندی در حیطه‌ی آموزش باشند. بازی‌ها معمولا از شرکت‌کننده‌ها می‌خواهند تا مسئله‌ای را حل کنند، که در واقع نیازمند مهارت خاصی است که می‌تواند همان مهارت تدریس شده به فراگیر باشد.
گیمیفیکیشن موفق وارد کردن اجزا و المان‌های بازی به برنامه‌ریزی درسی است که مسیر کلاس درس را روشن می‌کند. اگر از این استراتژی به درستی استفاده شود، سبب می‌شود تا فراگیران مهارت‌های مورد نیازشان را کسب کنند، درس‌ها برای‌شان جذاب شده و در کلاس‌ها مشارکت کنند و در رسیدن به هدف‌های بلندمدت موفق عمل کنند.
در این عصر نوآوری گیمیفیکیشن روز به روز بیشتر جای خود را در حیطه‌ی آموزش باز می‌کند و در آینده اساتید زیادی به استفاده از استراتژی‌های جدید روی آورده و اجرای روش‌های خلاقانه برای انگیزه‌بخشی به فراگیران را در اولویت کاری خود قرار می‌دهند.
لینک منابع :ویراستار : مریم نوری‌نیا