تغییر ناگهانی از آموزش حضوری به تدریس آنلاین بسیاری از معلمان و همچنین دانش‌آموزان را با چالش های مختلف روبرو کرده است، مشکلاتی مانند عدم دسترسی به اینترنت یا یافتن ابزارهای مناسب برای بهتر کردن آموزش آنلاین.
ابزار کمک آموزشی به معنای هر چیزی است که معلم از آن برای کمک به آموزش یک درس یا جالب تر کردن آن برای دانش آموزان استفاده می کند. وسایل کمک آموزشی تقریباً به هر شکلی ممکن است وجود داشته باشند. برخی از رایج ترین آن ها تصاویر، فیلم‌ها، نمودارها، فلش کارت ها و اشیا و یا اسباب بازی‌های آموزشی هستند.
یک تحقیق در پایان نامه ای با عنوان « اثرات ابزارهای کمک آموزشی در یادگیری ریاضی»[1] تاثیر فناوری و استفاده از ابزارهای کمک آموزشی دیجیتال در آموزش و یادگیری در مدارس ابتدایی و دبیرستان را بررسی کرده است. نتیجه ی این تحقیق نشان داد که یادگیری پس از استفاده از فناوری برای 22/9٪ از دانش‌آموزن افزایش یافته است. همچنین در این مقاله اشاره شده است که در فرآیند یادگیری، شیوه ی میکرولرنینگ microlearning) بسیار موثر است. این سبک، سبک جدیدی از یادگیری برای حفظ اطلاعات در ذهن دانش آموزان برای مدت طولانی است.
خوشبختانه، امروزه تعداد زیادی از ابزارهای آنلاین در دسترس هستند که باعث می شوند توانایی شما در آموزش مجازی به طور قابل ملاحظه ای بیشتر شود.
ابزارهای یادگیری آنلاین چیست؟
ارائه ی یک تعریف واحد برای ابزارهای کمک آموزشی آنلاین، به دلیل تنوع ابزار، دشوار است اما می توان به طور خلاصه این طور توضیح داد که ابزارهای یادگیری آنلاین به هر برنامه، اپلیکیشن یا فناوری ای اشاره دارد که از طریق اتصال به اینترنت قابل دسترسی است و قدرت انتقال معلم را در ارائه ی اطلاعات بالا برده و همچنین با استفاده از آن، توانایی دانش آموز در درک مسائل بیشتر می شود.
چرا به وسایل کمک آموزشی نیاز داریم؟
1) فراموشی برای هرکسی اتفاق می افتد. استفاده ی صحیح از وسایل کمک آموزشی به حفظ دائمی مفهوم کمک می کند.
2) دانش آموزان با استفاده از وسایل کمک آموزشی مختلف انگیزه پیدا می کنند و می توانند بهتر یاد بگیرند.
3) اگر با استفاده از وسایل کمک آموزشی دانش آموزان به درستی مشاهده کنند یا طعم و بو را حس کنند، تصویر مناسبی از مطلب برای دانش آموز در ذهن می ماند.
4) وسایل کمک آموزشی مثال های کاملی برای تفکر مفهومی ارائه می دهند.
5) وسایل کمک آموزشی زمینه‌ی مورد علاقه دانش آموزان را ایجاد می‌کند.
6) وسایل کمک آموزشی باعث می شود دانش آموزان یادگیری تجربی پیدا کنند.
انواع وسایل کمک آموزشی
این روزها کمک های آموزشی زیادی در دسترس است. انواع این ابزار عبارت اند از:
دیداری
شنیداری
دیداری-شنیداری
1) دیداری
به ابزاری گفته می شود که از حس بینایی استفاده می کند.
به عنوان مثال: اشیای واقعی، مدل‌ها، تصاویر، نمودارها، نقشه‌ها، فلش‌کارت‌ها، تابلوی اعلانات، تخته سیاه، پروژکتورها، اسلایدها و غیره.
تخته‌سیاه و گچ از رایج ترین انواع این ابزار است که در دوران آموزش مجازی می توان از این فناوری به جای تخته استفاده کرد:
تخته وایت برد آنلاین یا تخته ی دیجیتال به تقلید از تخته سیاه کلاس به وجود آمده اند. بیشتر این ابزارها یک بوم یا تخته ی بی نهایت هستند با امکانات بسیار متنوع و مختلف برای کشیدن نمودارها، اشکال هندسی و سایر مسائلی که نیاز به تجسم دارند.
به عنوان مثال، سایت https://creately.com/ برای اهداف مختلف توسط معلمان به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.
2) ابزارهای کمک آموزشی شنیداری
به وسیله یا فناوری ای که حس شنیداری را درگیر می کند، ابزار کمک آموزشی شنیداری یا صوتی گفته می شود. به عنوان مثال: استفاده از فایل های صوتی که مطلبی را اضافه تر از مطلب ارائه شده در کتاب توضیح می دهد یا استفاده از پادکست ها و ....
3) ابزارهای کمک آموزشی دیداری-شنیداری
به ابزار یا فناوری ای گفته می شود که حس بینایی و همچنین شنوایی را شامل می شود.
به عنوان مثال: استفاده از ویدئوهای آموزشی – مستندها و ....
اهمیت استفاده از وسایل کمک آموزشی
وسایل کمک آموزشی نقش بسیار مهمی در فرایند آموزش- یادگیری دارند. اهمیت وسایل کمک آموزشی به شرح زیر است:
1) ایجاد انگیزه
وسایل کمک آموزشی به دانش آموزان انگیزه می‌دهد تا بتوانند یادگیری بهتری داشته باشند.
2) سهولت درانتقال مطالب
از طریق وسایل کمک آموزشی، معلم موضوع را با سهولت بیشتری بیان می‌کند.
3) جلوگیری از ناامیدی دانش آموزان
وسایل کمک آموزشی می‌توانند درک دانش آموزان را تسهیل کنند، و این امر از دل‌سرد شدن ناشی از متوجه نشدن مطلب درسی جلوگیری می کند.
4) استفاده از ابزار باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه می‌شود.
5) کلاس درس زنده و فعال می شود اگر با ابزار و فناوری عجین شده باشد.
6) ایجاد تجربه ی مستقیم
وسایل و فناوری کمک آموزشی تجربه ی مستقیم برای دانش آموزان فراهم می کند.
در ادامه چند مثال از ابزارها گردآوری شده است که می توانید با استفاده از آ نها مهارت خود را در زمینه آموزش آنلاین یا تدریس از راه دور که امروزه به طور عام مورد استفاده قرار می گیرد، افزایش دهید.
با مرور این لیست می توانید ابزارهای کمک آموزشی آنلاین را برای اهداف تدریس خود از راه دور انتخاب کنید و از مزایای استفاده از این نوع ابزار مطلع شوید.
ابزار آموزش از راه دور Remote Teaching Tools
آشنایی با نحوه کار ابزار یا پلتفرمی که از آن استفاده می کنید به اندازه ی انتخاب ابزار صحیح مهم است. با انواع ابزارها آشنا شوید و روش هایی را برای به حداکثر رساندن سودمندی آن برای ایجاد تجربه تدریس بهتر بیاموزید.
ابزار ارتباط آنلاین
ارتباط موثر، کلید موفقیت در آموزش و یادگیری است ، چه در کلاس فیزیکی و چه در کلاس مجازی. با این حال، حفظ ارتباط آنلاین نه با یک نفر، بلکه با بیش از بیست دانشجو بدون شک چالش برانگیز است.
سیستم عامل های ارتباطی کمک می کنند تا با تشکیل گروه های بزرگ، کنفرانس ویدئویی،امکان ارسال پیام، تماس صوتی و موارد دیگر، با هر دستگاه و از هر مکان ارتباط برقرار کنید.
برخی از ابزارهای مورد استفاده عبارتند از:
Zoom
MS Teams
Skype
Google Meet
برای تجربه ی بهتر تدریس با استفاده از این ابزارها لازم است:
برای هر کلاس آنلاین یک دستور کار یا برنامه ایجاد کنید و آن را قبل از شروع کلاس درس به اشتراک بگذارید.
به طور واضح توضیح دهید که آداب معاشرت دانش آموزان در طول کلاس چگونه باید باشد.
همه ی میکروفن ها به جز شخصی که صحبت می کند، بی صدا باشد. این امر کمک می کند تا صداهای اضافی و نویزها حذف شود و تمرکز دانش آموزان حفظ شود.
هنگام ارائه ها یا به اشتراک‌گذاری یک تصویر یا مطلب به دانشجویان فرصت دهید تا یادداشت‌برداری کنند.
الگوی اینفوگرافی Timeline - Timeline Infographic Template
این ابزار برای درک چگونگی اتفاقات در طول زمان است. این نوع تصویرسازی می تواند برای دروسی مانند تاریخ، ادبیات و مطالعات اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.
با ایجاد یک اینفوگرافی زمانی، دانش آموزان روند موضوع را درک می کنند و می توانند حوادث را به راحتی پیگیری کنند.
برای استفاده از این ابزار می توان از سایت https://www.visme.co/timeline-maker/ استفاده کرد.
[1] (Teaching Aids Effectiveness in Learning Mathematics - Shwan H. H. Alshatr , Karzan Wakil , Kazhal Jamal , Ribwar Bakhtyar )
لینک منابع :
ویراستار : مریم نوری‌نیا